Przybyszew. Świętych Apostołów Piotra i Pawła

Według pisanych źródeł historycznych parafia została założona na przełomie XII i XIII w przez zakon benedyktynów płockich. Ówczesny biskup poznański eryguje ją pod wezwaniem Św. Piotra patrona swojej katedry. W późniejszym czasie parafia otrzymuje za patrona także Św. Pawła i zostaje pod wezwaniem Św. Apostołów Piotra i Pawła.

W tym czasie na Południowym Mazowszu zostają założone oprócz Przybyszewa parafie w: Jasieńcu, Goszczynie, Jeziórce. Wcześniej funkcjonowały parafie w Sochaczewie, Białej, Warce i Grójcu. Wymienione parafie wchodziły w skład archidiakonatu płockiego utworzonego około 1075 roku.

Na początku XIV wieku utworzona zostaje w Przybyszewie prepozytura – czyli klasztor. Od tego momentu, aż do roku 1857 proboszczami parafii stają się opaci z Płocka, a w ich imieniu władzę kościelną sprawują wyznaczeni zakonnicy. Benedyktyni płoccy na przełomie XIV i XV w. zakładają szkółkę parafialną, która funkcjonuje do końca XVIII w.

Liczne wojny, powstania, zabory, pożary spowodowały, ze wiele dawnych dokumentów niestety nie dotrwało do naszych czasów. Brak jest także informacji o pierwszych istniejących kościołach na terenie Przybyszewa. Pierwsza udokumentowana wzmianka wspominająca o istnieniu kościoła pochodzi z 1603 roku.

W raporcie po wizytacji parafii dowiadujemy się, że w Przybyszewie znajduje się kościół parafialny, który jest “drewniany,
w dobrym stanie i poświęcony, a probostwo należy do opata płockiego, którego w pełnieniu obowiązków pasterskich zastępuje jeden z benedyktynów płockich”.
W 1615 r. tutejszy pleban ufundował kościołowi w Przybyszewie późnogotycką wieżyczkową monstrancję.
W tym czasie w skład parafii Przybyszew wchodziły wioski: Biniendy, Borowe, Sanki, Darnów, Dębna Wola, Kępina, Lissów, Mała Wwieś, Przybyszkowice, Rudki, Rykały, Sanki, Strupiechów, Wysoka, Wyszoty. Centrum dóbr benedyktyńskich nad Pilicą, zwanych kluczem borowskim, znajdowało się w Borowem.
W 1751 r. w miejscu poprzedniego kościoła zostaje wzniesiona nowa drewniana świątynia. Staje się to dzięki staraniom opata sulejowskiego Waleriana Zatorskiego. Niestety kolejne lata to nie tylko zły okres dla kraju, lecz także dla kościoła w Polsce.
Kolejny rozbiór Polski powoduje, że Przybyszew dostaje się pod zabór pruski.
28 lipca 1796 r. na mocy ogłoszonej deklaracji dobra duchowne jak i królewskie przechodzą na własność skarbu królestwa pruskiego. W połowie XVIII wieku parafia Przybyszew jest najludniejszą na terenie Południowego Mazowsza. W 1857 roku liczy 3500 parafian. Dla porównania Grójec – 1500 parafian, Mogielnica – 2000, Goszczyn – 2507. Obecnie parafia liczy około 3300 parafian.
Następne lata to okres walk o odzyskanie niepodległości w czasie powstań narodowych, kończących się niestety klęskami.
Kolejny cios dotyka także budynek kościoła. W czasie pożaru spowodowanego uderzeniem pioruna
13 czerwca 1892 roku w godzinach wieczornych kościół staje w płomieniach. Ogień trawi go doszczętnie. Ocalały tylko dzwonnica i zakrystia.
Ze spalonego wówczas kościoła zdołano wynieść tylko niewielką figurkę Matki Boskiej, która obecnie po odnowieniu znajduje się w lewej, bocznej nawie.
Po pożarze msze święte odprawiane są tymczasowo, przez księdza Ignacego Koperskiego, w kaplicy Tąkielów na cmentarzu grzebalnym, a następnie w drewnianej kaplicy zbudowanej przez parafian. W miejscu dawnej kaplicy obecnie znajduje się figura Serca Pana Jezusa. Po spaleniu się kościoła, z braku lokalu, przez cały rok nie odbywa się katechizacja dzieci.
Swoją postawą, zaangażowaniem i determinacją ksiądz Ignacy Koperski mobilizuje parafian do budowy nowej świątyni. Rozpoczyna się budowa nowego, murowanego kościoła.
Parafianie łożą na budowę obecnej świątyni opodatkowując się w zależności od wielkości gospodarstwa. Pomagają także przy transporcie materiałów budowlanych oraz w czasie samych prac murarskich. Projekt, według którego zbudowany jest obecny kościół sporządza warszawski architekt Konstanty Wojciechowski.

On tez sprawuje nadzór nad budową.
Głównym wykonawcą prac budowlanych zostaje Władysław Czosnowski – starszy warszawskiego cechu murarzy. Prace budowlane trwają między rokiem 1894 a 1898. Ponad 100 lat temu budowa obecnego kościoła zostaje ukończona.
Trójnawowa budowla z czerwonej cegły, z dwiema wieżami, zbudowana jest w stylu neogotyckim. Znajduje się ona w centrum Przybyszewa, na wschodnim obrzeżu dawnego rynku. Zorientowany jest w kierunku wschód – zachód. Położenie obecnego kościoła, jego lokalizacja, zmieniona została w stosunku do poprzednio istniejącej budowli.
W czasie budowy obecnej świątyni przeniesiono lokalizację cmentarza grzebalnego, oddalając go o kilkaset metrów w kierunku wschodnim. Budowla, ze względu na lokalizację, jest dobrze widoczna nie tylko z terenu parafii ale także z parafii sąsiednich.
18 lipca 1901 roku kościół zostaje konsekrowany przez księdza Arcybiskupa Wincentego Chościak – Popiela. Po konsekracji w dalszym ciągu trwają intensywne prace wykończeniowe wewnątrz kościoła i w jego otoczeniu. Z inicjatywy następnego proboszcza, księdza Michała Stefańskiego, w 1902 roku wybudowany zostaje główny ołtarz. Jest on zbudowany z kamienia pińczowskiego i szydłowieckiego. W centrum znajduje się grupa rzeźbiarska : Koronacja Najświętszej Marii Panny, po bokach figury Św. Wojciecha i Św. Stanisława oraz apostołów Św. Piotra i Pawła. W zwieńczeniu ołtarza znajduje się gołębica Ducha Świętego.
Ołtarz zostaje konsekrowany w 1909 roku przez biskupa Kazimierza Ruszkiewicza – sufragana warszawskiego. Od momentu wybudowania kościoła, aż do chwili obecnej trwają w nim prace upiększające i konserwatorskie. Obecny wygląd kościoła to zasługa wielu księży proboszczów sprawujących Bożą posługę w ciągu ostatnich ponad 100 lat oraz parafian wspierających ich poczynania.
To dzięki Ich zaangażowaniu i współpracy z parafianami możemy dziś szczycić się wspaniałą, żyjącą budowlą.
W trudnych dla kraju i parafian chwilach kościół jest ostoją dla ludności. W czasie I i II wojny światowej proboszczowie bronią kościoła i ducha narodowego. Po wojnach naprawiają szkody uczynione przez okupantów, wspierają parafian moralnie.