Wyższe Metropolitalne Seminarium Duchowne

Początki Seminarium Warszawskiego sięgają XVI wieku i okresu Soboru Trydenckiego (1545-1563), który w jednym ze swoich dokumentów, określił nowe zasady kształcenia księży na potrzeby diecezji. Od tego momentu przygotowanie do kapłaństwa miało się odbywać w specjalnych instytucjach, zwanych seminariami. W Warszawie pierwsze  seminarium powstało w roku 1678 i było prowadzone przez księży misjonarzy. Niestety na przestrzeni czasu Instytut Księży Misjonarzy przestał istnieć.

Inicjatorem założenia w stolicy drugiego seminarium był dziekan ówczesnej kapituły warszawskiej i późniejszy arcybiskup lwowski – Mikołaj Popławski. 13 kwietnia 1682 roku, na posiedzeniu kapituły kolegiackiej, podjęto uchwałę o fundacji w mieście drugiego seminarium. Klerycy mięli  pobierać naukę w kolegium jezuickim, ale już w roku 1685 pieczę nad formacją kleryków przejęli tzw. księża komuniści. Dekret nabrał pełnej mocy prawnej, gdy potwierdzenie tej decyzji podpisał biskup poznański Stefan Wierzbowski w dniu 12 stycznia 1684 roku. Od tego momentu można mówić o istnieniu Seminarium Warszawskiego, którego dzisiejsze Wyższe Metropolitalne Seminarium Duchowne jest kontynuatorem.

Koleje losu tejże instytucji przebiegały różnie. W wieku XVIII, staraniem biskupa poznańskiego Teodora Czartoryskiego, Seminarium otrzymało nowo budynek przy ulicy Świętojańskiej na Starym Mieście – tuż obok ówczesnej kolegiaty warszawskiej (dzisiejsza Archikatedra). W ciągu lat seminarium lokowane było jeszcze w kilku innych budynkach w mieście. Wiek XIX był czasem ciężkich prób. Wojny napoleońskie (1796-1815) spowodowały liczne zniszczenia w stolicy, których nie uniknęło także Seminarium. Okres Królestwa Polskiego (1815-1830) był czasem względnej stabilizacji i naprawiania wojennych strat. Ważną zmianą w tym okresie, było objęcie stanowiska rektora przez księdza Benedykta Wyszyńskiego w roku 1845. Od tego momentu duchowni diecezji warszawskiej (powstałej w 1798 r.) przejął prowadzenie Seminarium. Niestety dwa powstania narodowe (z lat 1830-1831 oraz 1863-1864) spowodowały zwrócenie się ostrza carskich represji również w stronę seminarium, które jako instytucja kształcąca księży katolickich (licznie wspierających powstańców), stało się obiektem szykan oraz inwigilacji prowadzonych przez carską policje.

W roku 1867, w wyniku kasaty wszystkich zakonów w Królestwie Polskim, Seminarium zostało przeniesione do po-karmelickiego klasztoru przy Krakowskim Przedmieściu 52/54, gdzie z drobnymi przerwami (lata 1988-2000) mieści się po dziś dzień. Wiek XX okazał się czasem największych prób. Dynamiczny rozwój seminarium po roku 1919 został przerwany II wojną światową, a następnie okresem rządów władzy komunistycznej i Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej, która wszelkimi metodami starała się utrudnić życie klerykom. Po roku 1989 Seminarium zostały przywrócone wszelkie odmawiane mu wcześniej prawa państwowe oraz swoboda życia wewnętrznego.

Seminarium jest najstarszą instytucją kształcenia w Warszawie. W ciągu ponad 300 lat istnienia dało Kościołowi w Polsce 6 błogosławionych (ks. M. Oziębłowski, ks. M. Woźniak, ks. E. Detkens, ks. Z. Sajna, ks. R. Archutowski – rektor okresu wojny, ks. J. Popiełuszko) oraz kilku biskupów (w tym jednego kardynała, Aleksandra Kakowskiego, który w latach 1898-1910 był rektorem seminarium).

W ciągu tych 300 lat seminarium było kierowane przez 45 rektorów. Obecnie obowiązki rektora pełni ksiądz dr Wojciech Bartkowicz.