Stosowanie metod rozpoznawania płodności pozwala przyszłym rodzicom świadomie uczestniczyć w poczęciu ich dziecka. Czasami jednak mimo starań, z pewnych przyczyn, do poczęcia nie dochodzi. Wówczas warto przeanalizować dotychczasowe karty cykli. Niektóre problemy z płodnością można szybko zdiagnozować lub podejrzewać na podstawie obserwacji cyklu.

Jednym z takich przypadków może być brak występowania owulacji, co na karcie objawia się:

• brakiem wzrostu temperatury;
• występowaniem łat śluzu tylko gorszej jakości;
• występowaniem krwawień śródcyklicznych

Obserwowanym problemem może być również niewydolność ciałka żółtego objawiająca się:

• skróconą fazą wyższych temperatur ( < 10 dni );
• wyższą temperaturą w „zęby”;
• pojawianiem się łat śluzu dobrej jakości w czasie fazy wyższych temperatur;
• kilkudniowe plamienia przed miesiączką;
• przedłużające się krwawienia miesiączkowe

Nieprawidłowości związane z szyjką macicy:

• nieprawidłowe wydzielanie śluzu: za mało śluzu, śluz gorszej jakości;
• stale mokro i wilgotno, co może wskazywać na stan zapalny;
• bolesne miesiączkowanie (w czasie miesiączki powinien nastąpić skurcz macicy i rozkurcz szyjki, a tu jest odwrotnie);

Nierzadko przyczyną niepłodności okazuje się endometrioza, ma ona swoje charakterystyczne objawy:

• bardzo nasilony zespół bólowy miednicy mniejszej (ból zaczyna się przed miesiączką i trwa przez całą miesiączkę, ma charakter kłujący i ciągnący w kierunku ud);
• obfite i przedłużające się miesiączki, często bez jakichkolwiek innych nieprawidłowości na karcie obserwacji;
• może występować wyłącznie śluz gorszej jakości

Przed planowanym poczęciem dziecka należy zadbać o zdrowie obojga z przyszłych rodziców. Należy zadbać, aby każda z komórki rozrodczej, która będzie brać udział w powstaniu nowego życia miała jak najlepsze warunki do rozwoju. Każda z nich – i komórka jajowa i plemnik – dojrzewają około 3 miesiące, czyli około 3 miesiące przed planowany poczęciem przyszli rodzice powinni unikać szkodliwych czynników mogących mieć wpływ na jakość materiału genetycznego. Zalicza się do nich, np.: prześwietlenia RTG, palenie papierosów, wdychanie oparów chemicznych, zażywanie niektórych leków. W sytuacji istnienia chorób przewlekłych należy udać się do specjalisty, gdyż może zaistnieć konieczność zmiany leków, zmiany ich dawko, bądź konieczność ich całkowitego odstawienia.

Przy dużych różnicach w długości cykli miesiączkowych i kilku szczytach śluzu widocznych na karcie obserwacji oraz przy skróconej fazie ciałka żółtego (faza wyższych temperatur) i innych problemach z płodnością kobiecą zaleca się:

• dokładną obserwację cykli;
• w miarę możliwości wyeliminowane sytuacji stresowych, które mogą powodować rozregulowanie cykli – mocny stres może być spowodowany również usilnymi staraniami o poczęcie dziecka;
• odpoczynek (przemęczenie, spanie krócej niż 6 godzin na dobę, intensywne treningi powodują rozregulowanie gospodarki hormonalnej u wielu kobiet);
• pełnowartościowe żywienie (nieregularne cykle mogą być spowodowane niedoborem niektórych pierwiastków, jak np. żelazo, magnez, cynk, oraz witamin, szczególnie A i D3, dlatego ważna jest zbilansowana, zdrowa dieta);
• zadbać o odpowiednie nawodnienie organizmu (około 2-3 litry dziennie, szczególnie przy występowaniu jedynie śluzu gorszej jakości);
• unikać aspartamu (który jest głównie zawarty w napojach „light”, zaburza wydzielanie neuroprzekaźników, podnosi poziom prolaktyny);
• sypiać w silnie zaciemnionym pokoju (światło wpływa na wydzielanie serotoniny, dopaminy i melatoniny; przebywanie w jasnym otoczeniu powoduje wydzielanie serotoniny i dopaminy, a w nocy spanie w silnie zaciemnionym pokoju powoduje, że szyszynka przekształca serotoninę w melatoninę, która reguluje cykl dobowy);
• unikać gwałtownych zmian masy ciała (zarówno nadmiar jak i niedobór masy ciała, a także intensywne odchudzanie powodują zaburzenia hormonalne)
• zwrócenie uwagi na przebyte podróże i zmiany strefy klimatycznej (mogą one wpływać na długość cyklu);
• wyeliminowanie lub leczenie niezdiagnozowanych dotąd chorób (nieregularne cykle mogą być skutkiem źle funkcjonujących narządów, jak np. tarczyca, trzustka, wątroba, nadnercza);
• jeżeli już są przyjmowane jakieś leki, należy sprawdzić, czy ich skutkiem ubocznym mogą być nieregularne cykle;
• oznaczyć poziom hormonów ( w odpowiednim czasie wyznaczonym na podstawie objawów płodności);
• w czasie bezpośrednich starań o poczęcie nie używać żeli nawilżających z kwaśnym pH (niekorzystne dla plemników);

Warto też mieć na uwadze fakt, że nie każdy cykl dwufazowy daje nam pewność o wystąpieniu owulacji. Wiek kobiety odgrywa tu istotną rolę. U kobiet 25-letnich sporadycznie dochodzi do cykli bezowulacyjnych, ale u kobiet 30-letniach takich cykli jest już około 20%, a po 35 roku życia średnio tylko w co trzecim cyklu dochodzi do owulacji.

Przy problemach z męską płodnością, która jest równie ważna jak kobieca, należy zwrócić uwagę na:

• infekcję układu moczowo-płciowego;
• stres (pogarsza on jakość nasienia);
• odpowiednią temperaturę w okolicy jąder ( do spermatogenezy odpowiednią temperaturą jest 34^oC, podwyższenie temperatury zaburza jej przebieg);
• unikać szkodliwych czynników środowiska (metale ciężkie, hormonów żeńskich pochodzenia egzogennego, środków ochrony roślin);
• stosować zrównoważoną dietę (mężczyźni potrzebują większych ilości cynku i selenu, poza tym
  odpowiednia ilość L-karnityny jest niezbędna do odpowiedniej ruchliwości plemników, a L-argininy do odpowiedniej ich ilości;
• zadbać o odpoczynek;
• prawidłową masę ciała (nadmiar tkanki tłuszczowej powoduje wydzielanie nadmiaru estrogenów, hormonów żeńskich);
• używki, jak alkohol, papierosy, kawa (należy z nich zrezygnować lub ograniczyć);
• choroby przewlekłe (powinny być eliminowane przez odpowiednie leczenie);
• przyjmowane leki (należy sprawdzić ich wpływ na płodność)

Planując poczęcie, przyszli rodzice powinni także suplementować profilaktycznie kwas foliowy jako prewencję wad układu nerwowego u poczętego dziecka.

---

Jeśli zauważasz niepokojące objawy i chcesz je skonsultować z lekarzem ginekologiem, tutaj znajdziesz polecanych specjalistów: http://www.fccp.pl/instruktorzy-i-lekarze

---

Opracowane na podstawie materiałów dydaktycznych INER Polska