Warszawa. Św. Andrzeja Apostoła

O parafii

Parafia św. Andrzeja Apostoła została powołana do życia w roku 1774 jako czwarta parafia w Warszawie, po parafii NMP na nowym Mieście, Katedrze św. Jana i parafii św. Krzyża przy Krakowskim Przedmieściu.

Początkowo jej siedziba znajdowała się w kościele św. Andrzeja Apostoła przy Placu Teatralnym. Po roku 1815 wyznaczono dla niej miejsce w kościele zakonnym oo. Reformatów przy ulicy Senatorskiej 31. Dla powiększającej się liczebnie parafii rozpoczęto w roku 1841 budowę nowego kościoła, który stanowi jej serce do dziś.
Jako teren pod budowę wybrano zachodnią część ulicy Elektoralnej u jej zbiegu z ulicą Chłodną. Tereny te charakterystyczne ze względu na koszary Mirowskie z pierwszej polowy XVIII wieku stanowiły zakończenie tzw. Osi Saskiej. Na miejscu, na którym dziś wznosi się kościół, znajdował się w latach 1820-40 plac Pod Lwem wywodzący swą nazwę od wizerunku lwa na fasadzie stojącego u zbiegu Chłodnej i Waliców dworu wojewody Bazylego Walickiego, zasłużonego członka Komisji Dobrego Porządku.

Świątynia była budowana w latach 1841-49 według planów Henryka Marconiego (architekt pochodzenia włoskiego, profesor w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie).

Neorenesansowy kościół powstał z prywatnej fundacji Klementyny z Sanguszków Małachowskiej, dotacji rządu Królestwa Polskiego i z ofiar parafian.
Wzorowany na rzymskiej bazylice Santa Maria Maggiore posiada wyraźne formy Odrodzenia włoskiego. Zbudowany jest na planie krzyża łacińskiego. Trzynawowe, bazylikowe wnętrze o płaskim sklepieniu dźwiganym przez korynckie kolumny ma prezbiterium zamknięte absydą. Z pierwotnego wyposażenia zachowały się ołtarze w nawach bocznych projektowane przez Władysława Marconiego w 1887 roku.

Fasadę zwieńczoną dwiema wieżami poprzedza, wsparty na kolumnach, trójarkadowy przedsionek. Na fasadzie kościoła widnieją rzeźby apostołów św. Piotra i św. Pawła. W tympanonie wieńczącym fronton oglądamy patrona świątyni – św. Karola Boromeusza udzielającego komunii św. mieszkańcom Mediolanu w czasie moru w 1576 roku.

Główne wejście zdobią ustawione po bokach reprezentacyjnych schodów rzeźby przedstawiające Ojców Kościoła (św. Augustyna, św. Ambrożego, św. Grzegorza i św. Hieronima) dłuta Ludwika Kaufmana i Pawła Malińskiego. Boczne elewacje wzbogacone są niszami, w których stoją kamienne rzeźby przedstawiające polskich świętych i błogosławionych – patronów polskich (św. Stanisław biskup, św. Stanisław Kostka, św. Salomea, św. Jadwiga, św. Bronisława, św. Jan Kanty, św. Józef, św. Wojciech, św. Kunegunda, św.Kazimierz, bł. Czesław, bł. Szymon z Lipnicy, bł. Ładysław z Gielniowa, św. Jan Kapistran, św. Wincenty Kadłubek, św. Jan z Dukli, św. Barbara, św. Roch, św. Florian, św. Jacek), wykonane przez  Teofila Godeckiego, Tadeusza Czajkowskiego i Szczerkiewicza.

Na skwerku przed świątynią stoi figura MB Łaskawej ufundowana przez Salomeę Lentzką, odlana z brązu według projektu Andrzeja Pruszyńskiego w 1889 roku w zakładzie Braci Łopieńskich.

W XIX wieku kościół wzniesiony w tym właśnie miejscu zapisał się w pamięci podróżnych wyjeżdżających ze stolicy i przyjeżdżających do niej z zachodu.
W swej historii przechodził kilka restauracji: w 1854, 1870,1886 i 1956 roku. Podczas II wojny światowej został częściowo uszkodzony, ale w swej zasadniczej bryle jest dziełem oryginalnym. W opinii znawców historycznej architektury stolicy kościół pw. św. Karola Boromeusza przy ulicy Chłodnej należy do najpiękniejszych budowli dawnej Warszawy.

Historia

Pod koniec XVIII w. została erygowana czwarta warszawska parafia – św. Andrzeja Apostoła. Historia jej pierwotnej siedziby sięga jednak wcześniej. Na początku XVIII w. biskup warmiński Teodor Potocki ufundował jezuitom rawskim kościółek pw. Świętego Krzyża przy dzisiejszym placu Teatralnym. Poświęcono go w 1722 r. Rok po kasacie zakonu jezuitów, w 1774 r. erygowano nową parafię z siedzibą w pojezuickiej świątyni. Parafia oraz świątynia otrzymały tytuł św. Andrzeja Apostoła. Nie utrzymano dawnego wezwania kościoła ze względu na fakt, że była już w tym czasie parafia i kościół pw. Świętego Krzyża na Krakowskim Przedmieściu. Szybko okazało się, że niewielkich rozmiarów kościół jest za mały, aby dobrze spełniać funkcje parafialne. Dlatego najważniejsze uroczystości odbywały się w kościele reformatów pw. św. Antoniego z Padwy. W planach było wybudowanie nowego kościoła parafialnego. I tak się później stało, nowy kościół, pw. św. Karola Boromeusza, powstał w latach 1841-1849 na ul. Chłodnej i do dziś jest siedzibą parafii.

Parafia erygowana 18 maja 1774 r. przez biskupa poznańsko-warszawskiego Andrzeja Młodziejowskiego. Dekret erekcyjny wszedł w życie 22 maja 1774 r.

Kościół pw. św. Karola Boromeusza, zbudowany w latach 1841-1849 wg projektu Henryka Marconiego z funduszów Klementyny z Sanguszków Małachowskiej. Kościół konsekrowany 4 listopada 1849 r. przez bp. Tadeusza Łubieńskiego, po odbudowie ze zniszczeń wojennych poświęcony 9 grudnia 1956 r. przez kard. Stefana Wyszyńskiego.

Dom parafialny zbudowany w 1931 r. i rozbudowany w 1991 r. przez ks. Tadeusza Uszyńskiego (II i III piętro).

Świątynia usytuowana na trakcie wyjazdowym z Warszawy na zachód Europy, miała być reprezentacyjną budowlą, witającą przyjezdnych. Główną fundatorką świątyni była Klementyna z Sanguszków Małachowska. Na jej prośbę patronem kościoła został św. Karol Boromeusz. Spośród trzech projektów, które wykonali znani w stolicy architekci, wybrano ten autorstwa Henryka Marconiego.

Świątynia została konsekrowana 4 listopada 1849 r. W wigilię uroczystości odbyła się procesja, która była znakiem przeniesienia parafii św. Andrzeja z ul. Senatorskiej na Chłodną.

W czasie II wojny światowej Niemcy składowali broń i materiały wybuchowe w kaplicy pogrzebowej kościoła. 15 stycznia 1945 nastąpił wybuch, który zniszczył wschodnią elewację, kaplicę, zakrystię i prezbiterium.

Prace nad budową kościoła dolnego rozpoczęto w 1965 r.

Kancelaria parafialna

ul. Chłodna 9
00-891 Warszawa

tel./fax. +48 22 620 37 47

Kancelaria czynna:
pon. – pt. 16.00-17.30

Msze Święte

Niedziele i święta:
7:00, 8:30, 10:00, 11:30 - Msza z udziałem rodziców z dziećmi, 13:00, 18:00
Dni powszednie:
6:30, 8:00, 9:00, 18:00

Księża w parafii

Proboszcz

Ksiądz prałat dr Leszek Slipek (1978, 2001)

Wikariusz

Ksiądz Andrzej Ostrowski (2005, 2020)

Wikariusz

Ksiądz Paweł Powierza (1998, 2020)

Rezydent

Ksiądz prałat dr Zbigniew Badowski (1978, 2001, 2020)

Sędzia Sądu Metropolitalnego Warszawskiego