Nadarzyn. Św. Klemensa PM

Parafia została erygowana w maju 1453 roku. Dokument o tym świadczący znajduje się obecnie w Archidiecezji Warszawskiej. Nieco wcześniej, staraniem dziedzica z Ruśca Tomasza Siestrzeniec zwanego Gaza, Nadarzyn otrzymał prawa miejskie od Bolesława IV księcia mazowieckiego. Przywilej dla miasta oparty był na prawie magdeburskim.

Tomasz z Ruśca był też założycielem kościoła parafialnego. Najstarsze dokumenty parafialne wielokrotnie ulegały zniszczeniu i nie zachowały się dane dotyczące pierwszych proboszczów, aż do roku 1680. Wtedy proboszczem był ksiądz Walenty Kieszkowski. Pierwotny kościół był pod wezwaniem świętego Leonarda Wyznawcy. Został zniszczony przez Szwedów i rozebrany przed 1660 rokiem. W 1661 roku, Michał Karnkowski – wojewoda płocki, starosta wyszogrodzki, dziedzic Nadarzyna – wybudował nowy kościół drewniany. Nie znamy wezwania tego kościoła. Obecny kościół murowany pod wezwaniem świętego Klemensa Papieża Męczennika został wybudowany w 1806 roku, z fundacji hrabiego Adama Tomasza Ostrowskiego – marszałka sejmu 1809 roku, a później prezesa senatu.

Hrabia Ostrowski jako kolator Walendowa, mając cegielnię i drewno w lesie, zlecił najlepszemu ówczesnemu budowniczemu Jakubowi Kubickiemu budowę kościoła parafialnego – w kierunku zachodnim od dzwonnicy z XVIII wieku. Jakub Kubicki pobierał nauki u nadwornego architekta króla Stanisława Augusta – Dominika Merliniego. A że hrabia był związany z wyżej wymienionym królem, nic więc dziwnego, że zlecił budowę kościoła właśnie Kubickiemu.
Kościół w Nadarzynie jest budo wląneoklasyczną na planie owalu, z dobudową kruchty z jednej i zakrystii po przeciwnej stronie. Postawiony został na fundamentach murowanych z cegły.

We wnętrzu kościoła znajduje się 12 kolumn w stylu doryckim podpierających fryz, na którym opiera się więźba dachowa (do dziś zachowana oryginalna). Dach jest pokryty blachą, a pierwotnie była na nim dachówka. Początkowo ołtarze – główny i dwa boczne – stanowiły na stałe związane mensy ceglane pokryte stiukiem w kształcie odwróconych muszli wspartych na lwich łapach.
Prawdopodobnie za księdza Stanisława Gogolewskiego (koniec XIX wieku) sprawiono nadstawę wielkiego ołtarza zasłaniając mensę. W latach 70-tych XX wieku, za księdza Bronisława Płaszczyńskiego, przeprowadzono remont kościoła przywracając pierwotny wygląd ołtarzy. Odnowione mensy stanowiły ołtarz główny i ołtarze boczne, a ponad tabernakulum umieszczono krucyfiks z Chrystusem Ukrzyżowanym obok figury świętego Jana i Marii.

W ołtarzach bocznych odrestaurowano obrazy pędzla Kazimierza Woźniakowskiego – ucznia Marcello Bacciarellego. Owe obrazy pamiętają początki kościoła i majątreść: „Zwiastowanie NMP” oraz „Święta Anna”. Trzeci obraz „Pana Jezusa Ukrzyżowanego” powrócił na pierwotne miejsce w 2000 roku, przedponownym poświęceniem świątyni 14.X.2000 roku.

Tabernakulum o konstrukcji neoklasycystycznej zostało przeniesione do kaplicy Najświętszego Sakramentu po rozebraniu mensy stanowiącej ołtarz główny. Tabernakulum jest pamiątką po księdzu Piotrze Loewe, który proboszczował w Nadarzynie od 1908 do 1918roku. Ksiądz Czesław Maliszewski, który był proboszczem w latach 1918-1957, przeprowadził tynkowanie świątyni, podbicie deskami i pokrycie gontem dzwonnicy, zakupił dwa dzwony wywiezione wcześniej do Rosji.

W oknach kościoła umieszczono ramy żelazne z witrażami, dwa w półkolach: Matka Boża Różańcowa i patron kościoła święty Klemens (zdjęcie obok). W oknach okrągłych znajdują się wizerunki świętego Stanisława, świętego Czesława, świętego Andrzeja Boboli i świętego Kazimierza.

W 1952 roku na posadzkę kamienną i ceglaną została położona nowa – z płyt kwadratowych z marmuru białego kararyjskiego i szaro-brązowego kieleckiego.

Po śmierci fundatora kościoła hrabiego Ostrowskiego, w 1817 roku, ustawiono pomnik stanowiący epitafium zmarłego, który przeniesiono w 2000 roku pod ścianę po prawej stronie kościoła, a poprzednie miejsce nad grobem zajęła Kaplica Najświętszego Sakramentu z tabernakulum.
Na zewnątrz kościół jest boniowany, a kruchta i zakrystia nakryta tympanonem. Frontowa strona wsparta jest na dwóch kolumnach doryckich, a nad drzwiami znajduje się okrągłe okno z witrażem Matki Boskiej Częstochowskiej. Po południowej stronie umieszczony jest nagrobek nad mogiłą Ignacego Bolesty zmarłego w 1825 roku. Ten nagrobek z piaskowca obecnie jest w konserwacji.