Jeziórka. Przemienienia Pańskiego

Wieś Jeziórka położona jest wśród malowniczego krajobrazu nad rzeką Jeziórką, 10 km na północy od Grójca. Miejscowość ta nazywała się początkowo Jeziora i Jeziora, a później, prawie do naszych czasów – Jeziorka. Jako Jeziorka wymieniana jest jeszcze w latach trzydziestych, tuż przed drugą wojną światową. Jest to stara miejscowość. Badacze historii, łącznie z ks. Józefem Nowackim, odnoszą jej początki aż do XIII wieku, kiedy to benedyktyni płoccy ze swym opatem stali się fundatorami pierwszego kościoła na tym terenie. Sama Jeziorka jako miejscowość nigdy nie należała do wielkich. W 1827 roku liczyła 7 domów i 81 mieszkańców. Stanowiła wtedy jedną własność razem ze wsią Grabie i z tego powodu nosiłą także nazwę Grabie-Jeziorko.

Pierwsza wzmianka o kościele jeziórkowskim i jego fundatorach, benedyktynach z Płocka, pochodzi z 1427 roku. Wymieniony jest wtedy pleban Michał. Patronat należał do klasztoru płockiego. Plebania miała w dotacji role, trzy osiadłe zagrody, trzy ogrody i łąki oraz liczne dziesięciny folwarczne i kmiece ze wsi: Jeziorka, Sobranka, Wygnanka, Przykory, Przesławice, folwarczne z osimiu wsi (razme z wikariuszami i nauczycielem). Wsie Jeziorka (Jeziora), Grabie i Grabska Wola należały do opactwa benedyktyńskiego św. Wojciecha w Płocku, natomiast Jeziora Wielkie i siedemnaście innych majątków – do szlacht. Istniejący w 1480 roku kościół miał tytuł Świętego Krzyża. Dokument z wizytacji w roku 1592 wymienia ówczesny kościół jeziórkowski jako z dawna istniejący. W 1603 roku był pod wezwaniem św. Wojciecha, natomiast dokument z wizytacji 1617 roku wymienia kościół znów pod tytułem Świętego Krzyża („sub tit. S. Crucis”). Biskup poznański Wawrzyniec Goślicki podczas wizytacji 1603 roku napisał, że kościół w Jeziorze był drewniany, w dobrym stanie i nosił tytuł św. Wojciecha. Miał trzy ołtarze. Kolatorem kościoła był Jan Zamojski, ówczesny opat płocki. Na uposażenie kościoła składały się: folwark z trzema ogrodami, łąką i trzema poddanymi w Jeziorze, dziesięciny z Jeziory (własność opatów płockich), z wielkich Jezior (wsi szlacheckiej), Sobranki, Wygnanki, Grabi, Czechlina, Wiatrowa, Cechy, Wilczej Rudy, Grabskiej Woli, Osieczka, Zawad, Koni, Pniew, Woli Oskulskiej, Jurek i Przesławic. W dokumencie wizytacyjnym jest również wzmianka o szkole w Jeziorze: „Dom wikariuszów i szkólny są dobrze pokryte i nie grożą upadkiem. Za dziesięcinę pobiera rektor szkoły sześć złoty”. Późniejsze przekazy historyczne mówią o konsekracji kościoła jeziorkowskiego w 1683 (1687?) roku oraz o budowie nowej drewnianej świątyni w roku 1774 (1771, 1775?), którego to trudu podjął się o. Wincenty (Walenty?) Żółtowski, opat benedyktynów płockich. Kościół ten uległ zniszczeniu na początki pierwszej wojny światowej. O budowie kolejnego kościoła w Jeziorce oraz tego, który istnieje do dziś mamy dwa kronikarskie zapiski w „Wiadomościach Archidiecezjalnych Warszawskich”. Warto zapoznać się z ich treścią, ponieważ ukazują atmosferę lat międzywojennych w parafii. Zapisek z roku 1929 zawiera informacje o kościołach Jeziorkowskich i o wizytacji biskupiej. Brzmi on:” Ciżba ludzi nieogarniona. Rozradowanie i powitanie radosne. Parafii Jeziorka, ongiś wśród lasów prze benedyktynów założona, posiada, a właściwie posiadała kościółek na szczycie góry w malowniczym położeniu, spalony podczas wojen szwedzkich. Odbudowany w roku 1774 i znowu zburzony, by jeszcze dwa razy ulegać pożarom. Podczas wielkiej wojny światowej kościółek modrzewiowy spalony został przez moskali, a odbudowany – zgorzał od pioruna w roku 1918. Obecnie stoi dosyć przewiewna szopa, zastępująca kościół, gdzie się od 10 lat lud gromadzi i gdzie odprawiane są nabożeństwa. Ale obok na dawnem miejscu na tylokrotnem pogorzelisku znów wyrasta świątynia Pańska. Proboszczem jest obecnie ks. Józef Żółtek, który dokonał naprawdę zdumiewającej rzeczy, bo w kilka miesięcy budowę kościoła doprowadził do takiego stanu, że na jesieni pokryje mury dachem. Dość zaznaczyć, że z drobnych ofiar zdołał zebra 71000 złotych. Podkreślić należy, że z siedemnastu dworów tutejszej parafii, oprócz prezesa budowy, na przybycie Jego Ekscelencji nie było nikogo, a w takim samym stosunku jest ich ofiarność do wznoszonej świątyni. Lud ze łzami słuchał słów przemawiającego ks. Biskupa, wdzięczny za przysłanego mu proboszcza. Po procesji za zmarłych Jego Ekscelencja udzielił sakramentu Bierzmowania 1300 wiernym. Dziatwa wykazała bardzo dobrą znajomość zasad wiary”.

W pięć lat potem (1934) miała miejsce w parafii kolejna wizytacja biskupa i wtedy zanotowano:” w roku 1918 pożar, wzniecony prze piorun, zniszczył kościół w Jeziorce, dekanatu i powiatu Grójeckiego. Zbudowano zaraz prowizoryczną kaplicę i przystąpiono do zbierania materiałów na wzniesienie nowego murowanego kościoła. Praca ta posuwała się opornie z powodu wojny i braku środków. Kilkakrotnie dopiero zabiegi przedostatniego proboszcza ks. Żółtka dały rezultaty, bo stanął w Jeziorce piękny, w stylu polskiego baroku, kościół, przez obecnego proboszcza ks. Jana Sitnika ukończony i przygotowany do konsekracji, której dopełnił w niedzielę dnia 16 września bieżącego roku (1934) J.E. Ks. Arcybiskup Stanisław Gall, dokonując zarazem i kanonicznej wizytacji tej parafii w asystencji Ks. Kanonika W. Celińskiego. Na powyższą uroczystość przybyły kompanje z Warszawy i Grójca oraz liczne duchowieństwo okoliczne, które przygotowało wiernych do przyjęcia sakramentu Bierzmowania, do którego przystąpiło ok. 700 osób”.

Bryłą kościoła jeziórkowskiego rzeczywiście jest piękna. Świątynie zaprojektował architekt B. Rogaczewski, natomiast nad robotami murarskimi czuwał pan Wędrowski. Kościół wybudował z ofiar parafian ks. Proboszcz Józef Żółtek w latach 1928 – 1931. Jego następca ks. Jan Sitnik, prowadził potem prace wykończeniowe i przygotował kościół do konsekracji, której dokonał 16 września 1934 roku Arcybiskup Stanisław Gall, sufragan warszawski. Kościół jest pokryty czerwoną dachówką, ma barokową niewielką wieżę, trzy nawy i trzy ołtarze. Ołtarz główny z osiemnastowiecznym obrazem przeniesione zostały z warszawskiego kościoła Narodzenia Najświętszej Maryi Panny na Lesznie. Jego przebudowy i unowocześnienia dokonał ks. Proboszcz Stanisław Konarzewski. W prawym bocznym ołtarzu z kolei umieszczony jest siedemnastowieczny obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem, zwanej Matką Bożą Jeziórkowską. Obraz ten od dawna cieszy się szczególnym kultem. Jest przyozdobiony sukienką ze srebrnej blachy, wykonaną w pierwszej połowie XVIII wieku. Dnia 23 czerwca 1987 roku obraz został rekoronowany na prawie diecezjalnym przez kard. Józefa Glempa, prymasa Polski, i umieszczony początkowo w lewym ołtarzu. Warto też wiedzieć, że w kościele znajduje się barokowa chrzcielnica z marmuru kieleckiego z datą 1650 oraz że w parafii Jeziorka urodził się sługa Boży Kazimierz Wyszyński, marianin.

Obok kościoła stoi drewniana dzwonnica z 1825 roku. Znajdujące się w niej dzwony zabierali dwukrotnie Niemcy podczas pierwszej i drugiej wojny światowej.

Obecny cmentarz grzebalny został założony w 1814 roku. Powiększył go ks. E. Napieralski w roku 1904.

Parterowa, murowana i otynkowana plebania z dwuspadowym dachem została zbudowana w 1925 roku. Stylem nawiązuje do polskich dworków. Stoi w bezpośrednim sąsiedztwie kościoła, od strony głównego wejścia. Jedno z jej pomieszczeń przeznaczone zostało na kancelarię, w której są księgi metrykalne z aktami od 1805 (1782?) roku. Obok plebani znajduje się podwórko z zabudowaniami gospodarskimi.

Na podstawie zachowanych przekazów historycznych można wnioskować, że parafia Jeziorka należy do starych ośrodków duszpasterskich. Istnienie kościoła już w XIII wieku pozwala niektórym historykom przypuszczać, że istniała wtedy w Jeziórce również parafia. Większość badaczy historii erekcję tej parafii umieszcza jednak w wieku XV, wskazując często na rok 1480. Duszpasterzami aż do roku 1820 byli benedyktyni z Płocka. W 1861 roku parafia należała do dekanatu grójeckiego i liczyła 1 800 mieszkańców. W roku 1990 było ich 2492, a w 1998 – 2400, w tym 221 uczniów, którzy uczęszczali do szkół podstawowych w Ciechlinie, Jeziorach i Wilczorudzie. Wszyscy mieszkańcy parafii są katolikami i zamieszkują w 26 niewielkich wioskach, mianowicie: Ciechlin, Daszew, Dąbrówka, Jeziora, Jeziorka, Józefów, Jurki, Kolonia Jurki, Kolonia Osieczek, Konie, Nowina Jeziora, Nowina Przęsławice, Osieczek, Pniewy, Przęsławice, Przykory, Rosołów, Śreniawa, Teodorówka, Tomaszówka, Wilczoruda, Wilczoruda Parcel, Witalówka, Wola Grabska, Wola Pniewska, Wólka Załęska. Bogato ukształtowany krajobraz z pięknym otoczeniem rzeki Jeziórki sprawia, że na teren jeziórkowskiej parafii chętnie przybywają na wczasy, a nawet osiedlają się na stałe, mieszkańcy Warszawy i Grójca.