JAK PROWADZIĆ OBSERWACJĘ PŁODNOŚCI
Kobiety zauważają cykliczne zmiany zachodzące w organizmie związane z płodnością. Podstawowymi wskaźnikami płodności, które obserwuje kobieta jest zmiana jakości śluzu i dwufazowy przebieg temperatury. Śluz wytwarzany jest przez krypty szyjki macicy i jego jakość zmienia się wraz ze wzrostem lub spadkiem poziomu estrogenów i progesteronu.
Po krwawieniu miesiączkowym kobieta przeważnie obserwuje u ujścia pochwy brak wydzieliny śluzowej bądź nawet suchość. Po tych dniach zwykle pojawia się śluz szyjkowy, który jest mało rozciągliwy i nieprzeźroczysty. Po kilku dniach wydzielina się zmienia. Staje się przeźroczysta, i/lub rozciągliwa, i/lub daje odczucie śliskości. Ostatni dzień występowania śluzu, który jest przeźroczysty, i/lub rozciągliwy, i/lub dający odczucie śliskości nazywamy szczytem objawu śluzu.
Charakterystyczna wydzielina śluzowa, która jest przeźroczysta, szklista, rozciągliwa oraz dająca uczucie naoliwienia, śliskości sygnalizuje dni płodności kobiety. W tego typie śluzie plemniki przechodzą ostateczny proces dojrzewania i uzdolnienia do zapłodnienia oraz są gotowe do zapłodnienia od 3 do 5 dni.
Owulacja nie zawsze odbywa się w dniu szczytu objawu śluzu, lecz może się odbywać do 3 dni przed nim lub do 3 dni po nim. Na podstawie obserwacji odpowiednich wskaźników (podstawowa temperatura ciała, śluz szyjkowy, szyjka macicy) można dokładnie ustalić okres okołoowulacyjny, czyli okres możliwej płodności. Jest to istotne ze względu na planowanie poczęcia, gdyż na podstawie obserwacji można uchwycić okres, w którym do poczęcia może dojść. Najlepsze dni, to ostatnie dni z obecnością śluzu dobrej jakości oraz pierwszy dzień podwyższonej temperatury.
U większości kobiet w okresie niepłodności nie ma żadnej wydzieliny (dni niepłodności = dni suche).
U niektórych kobiet w dniach niepłodności występuje wydzielina, która jednak różni się wyraźnie od śluzu charakterystycznego dla okresu płodności i jest w dniach niepłodności zawsze jednakowa. Nazywamy to stałym modelem niepłodności. Ważna jest dokładna obserwacja, aby zauważyć zmiany cech wydzieliny wskazujące na początek okresu płodności.
U nielicznych kobiet (wyjątkowo rzadko) wytwarzanie śluzu szyjkowego trwa bardzo krótko i mogą one mieć trudności w zaobserwowaniu u siebie tego objawu. Niekiedy śluz okresu płodności może być bardziej wodnisty i spływa jakby woda. Objaw ten spowodowany jest wysokim poziomem estrogenów.
Obserwacja śluzu szyjkowego
Obserwacja wydzieliny śluzowej może się niektórym osobom w pierwszej chwili wydawać czymś niestosownym i zbyt nieprzyjemnym. Trzeba sobie jednak uświadomić, że chodzi tu o normalne objawy zdrowego organizmu. Poza tym, śluz jest potrzebny, żeby doszło do zapłodnienia.
Obserwacji śluzu dokonuje się kilka razy dziennie. Celem codziennej obserwacji śluzu jest sprawdzenie, czy śluz jest obecny i jakiej jest jakości. Zaczynamy obserwację zaraz po zakończeniu miesiączki. U niektórych kobiet śluz nie jest obfity, może występować tylko jeden raz w ciągu dnia. Dlatego podjęcie obserwacji przy każdym pobycie w toalecie umożliwia zaobserwowanie go.
Cechy charakterystyczne śluzu szyjkowego:
| Śluz dobrej jakości | Śluz gorszej jakości |
| przejrzysty, szklisty, elastyczny, podobny z wyglądu do surowego białka jaja | nieprzejrzysty, mętny, białawy lub żółtawy, kłaczkowaty, grudkowaty |
| śliski | nie śliski, lepki przyczepny |
| wilgotny, daje uczucie wilgotności jakby naoliwienia przedsionka pochwy | niewilgotny, nie daje uczucia wilgotności |
| ciągnący się, daje się wyciągnąć w nitkę długości do 10 cm i więcej |
nieciągnący się rwie się przy próbie rozciągania nie daje się wyciągnąć w nitkę |
| w śluzie okresu owulacji pojawia się nieraz domieszka krwi; jest to objaw prawidłowy |
Pomiar podstawowej temperatury ciała
Drugim wskaźnikiem płodności, który kobieta obserwuje jest dwufazowy przebieg temperatury. To wskaźnik możliwej owulacji oraz prawidłowego przebiegu cyklu. Ten marker płodności wykorzystuje się również do wyznaczenia końca płodności i początku bezwzględnej niepłodności poowulacyjnej w bieżącym cyklu.
Temperaturę ciała mierzy się rano, zaraz po przebudzeniu, przed wstaniem z łóżka, możliwie o tej samej porze w przedziale czasu 1,5 godziny. Większą różnicę trzeba zanotować na karcie obserwacji. Należy również zanotować, jeżeli mierzy się temperaturę po 7.30, gdyż po tej godzinie temperatura ciała zazwyczaj podwyższa się. Krótkotrwale wstawanie w nocy, np. do dziecka, nie ma wpływu na temperaturę poprzebudzeniową.
Strząśnięty termometr należy przygotować już wieczorem, przy łóżku, w zasięgu ręki. Ważne jest, aby w trakcie jednego cyklu używać tego samego termometru. Zmianę termometru trzeba zanotować na karcie obserwacji. Temperaturę poprzebudzeniową można mierzyć zwykłym termometrem lekarskim. Termometry elektroniczne powinny pokazywać temperaturę z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku. Temperaturę mierzy się w odbytnicy, w pochwie lub w ustach pod językiem. Mierzenie temperatury pod pachą nie jest miarodajne. W czasie jednego cyklu miesiączkowego należy stosować jeden sposób mierzenia temperatury. Zaraz po zmierzeniu temperatury, zaznaczamy na karcie obserwacji. Wszystkie zaburzenia pomiaru temperatury należy również zaznaczyć na karcie obserwacji, np. przeziębienie itp.
Jeżeli kobieta pracuje w nocy lub na zmiany, to powinna zmierzyć temperaturę, po co najmniej 1-godzinnym wypoczynku (nie musi to być sen) i zaznaczyć na karcie obserwacji godzinę mierzenia. Takie karty są również dobrze czytelne.
Wskazane jest mierzenie temperatury codziennie od dnia po miesiączce (nie później niż od 6 dnia cyklu) do końca cyklu. Po osiągnięciu wprawy wiele kobiet mierzy temperaturę do stwierdzenia 4 kolejnych dni z wyższą temperaturą. Jest to tzw. postępowanie uproszczone.
Jeśli chcesz się nauczyć interpretować zaobserwowane objawy płodności. Chcesz wiedzieć kiedy jesteś płodna. Zgłoś się do nauczyciela metody rozpoznawania płodności. TUTAJ
Instytutu Naturalnego Planowania Rodziny >> www.iner.pl
Polskiego Stowarzyszenia Nauczycieli Naturalnego Planowania Rodziny >> www.psnnpr.com
Ligii Małżeństwo Małżeństwu >> www.npr.pl
Opracowane na podstawie materiałów dydaktycznych INER Polska