Ochrona dzieci i młodzieży. Kodeks właściwego postępowania w archidiecezji warszawskiej

Preambuła

Ogólne zasady

1. Normy przeznaczone są do stosowania we wszystkich parafiach, wspólnotach i dziełach prowadzonych na terenie archidiecezji warszawskiej (zwanej dalej archidiecezją) przez kapłanów, świeckich wychowawców, nauczycieli, animatorów, wolontariuszy, zatrudnionych na różnych stanowiskach oraz podejmujących różne zakresy odpowiedzialności.

2. Opieka nad dziećmi i młodzieżą jest rozumiana jako troska o ich godność, o dobro duchowe, psychiczne i fizyczne. Wszyscy opiekunowie, a zwłaszcza duchowni archidiecezji biorą na siebie tę odpowiedzialność, zważywszy, że okoliczności zranienia powierzonych nam dzieci i młodzieży może być wiele.

3. Dzieci i młodzież mogą zostać skrzywdzone w domu rodzinnym, w szkole lub innej instytucji, której zostały powierzone, przez opiekunów lub rówieśników. Rzadko kiedy sprawca wykorzystania jest outsiderem. Powinniśmy pamiętać, że krzywda dziecka nie polega tylko na tym, iż zostało skrzywdzone, ale również na tym, że jego opiekunowie nie dostrzegali tej krzywdy lub nie interweniowali, aby krzywdzie zapobiec.

4. W prawie kościelnym przestępstwem jest każde nadużycie seksualne popełnione wobec małoletniego aż do ukończenia 18 roku życia. Oznacza to, że prawo kanoniczne chroni nie tylko dzieci, ale również młodych ludzi, których zaufanie wobec duchownego może zostać wykorzystane. Czyn taki jest umieszczony wśród najcięższych przestępstw.

5. Do kanonicznego postępowania karnego wobec sprawcy ma prawo ofiara, jej rodzina, społeczność parafialna czy diecezjalna.

Szkolenia prewencyjne

6. Prewencja ma na celu, poprzez szkolenie i podkreślenie wagi zagadnienia, zapobiec w przyszłości doprowadzeniu do wykorzystania seksualnego nieletnich.

7. W archidiecezji prowadzone są regularne szkolenia w tematyce prewencyjnej, mające na celu uwrażliwienie na krzywdę dzieci i młodzieży, uchronienie przed wykorzystaniem seksualnym, poprzez zapoznanie się z procedurami i rozpoznanie sytuacji ryzyka. Osoba przeszkolona powinna być w stanie rozpoznać określone symptomy u osoby poszkodowanej, bądź być uwrażliwioną na określone sekwencje zdarzeń, które budzą konkretne wątpliwości w materii. Szkoleni są zarówno księża, katecheci, jak i wszyscy pracujący przy parafiach, a posiadający kuratelę nad nieletnimi.

8. Niniejszy dokument ma na celu podkreślenie powagi wprowadzania właściwej aktywności prewencyjnej, która ma odnaleźć swoje stałe, konkretne i wymierne miejsce w działalności duszpasterskiej archidiecezji i stanowi wyraz pasterskiej troski biskupa.

9. Każdy pracujący z dziećmi i młodzieżą na terenie archidiecezji, zostanie zapoznany    z treścią niniejszego dokumentu. Nastąpi ono, podczas spotkań dekanalnych, rejonowych i podczas regularnych szkoleń prowadzonych przez delegata biskupiego ds. Ochrony Dzieci i Młodzieży.

10. Podstawę prawną Norm stanowią kanony kodeksu prawa kanonicznego[1], modyfikacje wprowadzone dnia 15 lipca 2010 r. do Normae de gravioribus delictis[2], Wytyczne Konferencji Episkopatu Polski po nowelizacji z dnia 6.06.2017 r. dotyczące wstępnego dochodzenia kanonicznego w przypadku oskarżeń duchownych o czyny przeciwko szóstemu przykazaniu Dekalogu z osobą niepełnoletnią poniżej 18 roku życia, Statuty IV Synodu Archidiecezji Warszawskiej[3] oraz istniejące w archidiecezji zwyczaje prawne.

 

Prawa dzieci i młodzieży

11. Każde dziecko i młody człowiek, który został nam powierzony, ma prawo do:

• poszanowania własnej godności,
• zaspokojenia potrzeb fizycznych i emocjonalnych,
• swobody wypowiedzi,
• przynależności do rodziny, grupy oraz do kontaktów i relacji społecznych,
• otrzymania wsparcia w rozwoju,
• budowania i potwierdzania własnej tożsamości,
• poważnego traktowania zgłaszanych dorosłym problemów,
• poczucia bezpieczeństwa i doświadczania miłości,
• ochrony przed wszelkimi formami dyskryminacji,
• poznania ochrony swoich praw i potrzeb.

Powyższe Prawa są niezbywalne, a ich ograniczenia mogą wynikać tylko z norm prawnych, wykonalnych lub prawomocnych orzeczeń władzy sądowniczej, które mają na celu ochronę praw innych osób, a także ich życia, zdrowia oraz moralności społecznej.

 

Zasady postępowania w pracy duszpasterskiej z dziećmi i młodzieżą

 

12. Polityka ochrony małoletnich opiera się na zasadach:

• nie ma tolerancji dla nadużyć wobec małoletnich;
• prawa małoletnich są chronione;
• małoletni mają zagwarantowane bezpieczeństwo i ochronę;
• każdy z osobna i wszyscy razem odpowiadają za bezpieczeństwo małoletnich;
• opiekunowie posiadają skuteczne narzędzia służące ochronie małoletnich w postaci odpowiedniego wykształcenia, umiejętności stosowania systemu prewencyjnego oraz znajomości procedur postępowania.

13. Stosowanie kar cielesnych wobec małoletnich nie jest dozwolone w żadnych okolicznościach i od tej reguły nie ma wyjątków.

14. Wszyscy małoletni mają prawo do bycia traktowanymi przez opiekunów z jednakową troską. Nie do zaakceptowania jest faworyzowanie przez wychowawcę lub innych członków personelu pojedynczych osób, wyrażane werbalnie czy niewerbalnie.

15. Nie może być ze strony opiekunów, w szczególności ze strony wychowawców, tolerancji wobec jakiegokolwiek zachowania, które może zostać odczytane jako przejaw znęcania się lub dokuczania, zarówno ze strony dorosłych jak i samych małoletnich.

16. Nie należy przebywać z małoletnim sam na sam. Tym samym zabrania się przyjmowania małoletnich w swoim prywatnym mieszkaniu. Do spotkań służy salka katechetyczna (kancelaria i inne pomieszczenia o charakterze duszpasterskim).

17. Opiekunowie winni unikać przebywania przez nieuzasadnienie długi czas z małoletnim lub grupą małoletnich.

18. Opiekun nie powinien udawać się w podróż samochodem sam z małoletnim. Wyjątek stanowi sytuacja zagrażająca życiu dziecka, kiedy musi być niezwłocznie dowiezione do szpitala.

19. Nie do zaakceptowania jest naruszanie dobra małoletnich przez opiekuna, w tym zwłaszcza opowiadanie w ich obecności żartów o podtekście seksualnym. W przypadku konieczności podjęcia z małoletnim rozmowy na tematy związane z płciowością należy wykazać się daleko idącą ostrożnością, delikatnością i roztropnością.

20. Pod żadnym pozorem opiekun nie może częstować małoletnich podopiecznych alkoholem, papierosami, środkami odurzającymi (w tym narkotykami), lub tolerować ich używania.

21. Zabronione jest pozostawanie pod wpływem alkoholu lub środków odurzających przez opiekuna prowadzącego zajęcia lub sprawującego w danym czasie opiekę nad małoletnimi.

22. W pracy z małoletnimi opiekun powinien używać środków, języka i metod adekwatnych do wieku wychowanków. Podobnie powinien być potraktowany przekaz medialny, np. przez telefon komórkowy, Internet, wideo itp. W żadnym jednak wypadku nie wolno wykorzystywać materiałów pornograficznych lub zawierających treści obsceniczne.

23. Nieprzestrzeganie głównych zasad postępowania traktowane będzie jako naruszenie podstawowych obowiązków kapłańskich z wszystkimi wynikającymi stąd konsekwencjami, określonymi prawem.

 

Szacunek dla nietykalności cielesnej, intymności i prywatności małoletniego

24. Nietykalność cielesna małoletniego musi być zawsze szanowana. Mamy świadomość, że dotyk niesie ze sobą pewne niebezpieczeństwa. Stąd też należy stosować zasadę „szczególnego dystansu w kontaktach z małoletnimi”.

25. Właściwym zachowaniem respektującym nietykalność małoletniego jest:

• uścisk dłoni lub „danie sobie piątki”,
• werbalne pochwalenie,
• trzymanie się za ręce w czasie modlitwy, zabawy, czy dla zapewnienia poczucia bezpieczeństwa małoletniego w sytuacji wzburzenia emocjonalnego,
• trzymanie za ręce małych dzieci w czasie spaceru,

26. Małoletnim przysługuje prawo do prywatności. W szczególny sposób prawo to winno być respektowane w takich miejscach jak przebieralnie, pływalnie, łazienki, toalety i sypialnie. W wymienionych miejscach opiekun nie może w żaden sposób ingerować  w intymność małoletnich, w tym zwłaszcza wykonywać małoletnim zdjęć. Winien także zadbać, by zdjęć nie robili sobie nawzajem sami małoletni.

 

Indywidualne spotkania z małoletnimi

27. Jeżeli dobro małoletniego wymaga indywidualnego spotkania z opiekunem, spotkanie to nie może odbywać się w warunkach odizolowanych. Informacja o czasie i miejscu spotkania winna być przekazana innym opiekunom. W razie możliwości opiekun przeprowadzający tego rodzaju spotkanie powinien zatroszczyć się o transparentność (przeszklone drzwi lub ściany pomieszczenia, obecność innych osób w bezpośrednim pobliżu, otwarte drzwi, itp.).

28. Indywidualnych spotkań z małoletnim nie wolno w nieroztropny sposób mnożyć ani przedłużać. Zarówno pora, jak i liczba spotkań powinna być określona.

29. O indywidualnym spotkaniu z małoletnim opiekun winien poinformować rodziców lub opiekunów małoletniego.

30. Szczególnie ważnym indywidualnym spotkaniem jest sprawowanie sakramentu pokuty. Jeśli zajdzie konieczność sprawowania go poza świątynią (poza konfesjonałem, np. w czasie wakacji czy pielgrzymek), należy dołożyć szczególnych starań, by wybrane miejsce zapewniało ochronę tajemnicy spowiedzi, a jednocześnie dawało gwarancję zachowania zapisów niniejszego dokumentu.

 

Podróże, wycieczki, wakacje

31. Wszystkie wycieczki, zarówno jedno – jak i wielodniowe, wyjazdy, turnusy wakacyjne, jak również czas świąteczny powinny być starannie planowane i w sposób formalny dokumentowane ze szczególnym uwzględnieniem kwestii transportu, zakwaterowania, planu dnia oraz bezpieczeństwa. Należy także zadbać o stosowne ubezpieczenia. Przypomina się jednocześnie o obowiązku sprawdzenia czy dane zatrudnianej lub dopuszczanej osoby do działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem małoletnich lub opieką nad nimi, są zamieszczone w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym (RSTPS)[4].

32 Zaleca się także wymaganie przedłożenia przez te osoby aktualnego wypisu z Krajowego Rejestru Karnego.

33. W czasie wyjazdów należy zwrócić uwagę na zachowania podopiecznych mogące wskazywać na problemy małoletniego z aklimatyzacją w grupie, trudnościami w nawiązywaniu kontaktów z rówieśnikami oraz na brak wykazywania się przez małoletnich umiejętnościami w zakresie radzenia sobie z sytuacjami konfliktowymi pojawiającymi się w grupie rówieśników.

34. Szczególną uwagę i wyjątkową czujność należy wykazać w stosunku do tych małoletnich, których zachowanie może stwarzać zagrożenie, budzić niepokój lub być źródłem dyskomfortu dla innych małoletnich uczestników wakacyjnego pobytu.

35. Opiekun nie może bagatelizować jakichkolwiek sygnałów mogących wskazywać w szczególności na: izolowanie się małoletniego w grupie rówieśników, przejawy agresji wśród małoletnich (w szczególności agresywne zachowania starszych wobec młodszych), konflikty między podopiecznymi, pojawiające się w przypadku małoletnich zachowania seksualne nieadekwatne do ich wieku, wykorzystywanie przez rówieśników zagubienia i nieporadności małoletnich słabiej przystosowanych do radzenia sobie w grupie.

36. Należy dołożyć starań aby zapewniona była właściwa uwaga małoletnim, którzy nie radzą sobie w kontaktach z rówieśnikami (w szczególności kontrolować ich samopoczucie oraz na bieżąco oceniać, czy sytuacja pobytu na kolonii, obozie czy turnusie nie stanowi dla takiego dziecka zbytniego obciążenia emocjonalnego, mogącego powodować zagrożenie dla jego zdrowia).

37. W razie stwierdzenia tego rodzaju przypadków opiekun ma obowiązek podjąć działania w celu wyjaśnienia zaistniałej sytuacji oraz powinien bezzwłocznie przystąpić do podjęcia odpowiednich czynności zapewniających bezpieczeństwo, spokój i dobre samopoczucie podopiecznych, w tym: ustalić przyczynę dostrzeżonych u podopiecznych problemów, pomóc małoletniemu, który zgłasza problem lub w przypadku którego dostrzeżono, iż ma problemy, których nie potrafi (lub z jakichś przyczyn boi się) zasygnalizować, zgłosić stwierdzony przypadek przełożonemu oraz w uzasadnionych przypadkach rodzicom, opiekunom, odpowiednim władzom lub specjalistom (w szczególności psychologom).

38. Na każdy wyjazd z małoletnimi, po uprzednim zapoznaniu rodziców (opiekunów prawnych) z programem wyjazdu, wychowawca zobowiązany jest uzyskać ich pisemną zgodę na karcie wakacyjnej, karcie wycieczki, lub formularzu zgody rodziców (opiekunów) na przejazd samochodem prywatnym.

39. Rodzice mają prawo do informacji o kontaktowym numerze telefonu, pod którym będą mogli uzyskać informacje o dziecku podczas jego pobytu na wycieczce.

40. Podczas wyjazdów należy zadbać o odpowiednią proporcję mężczyzn i kobiet w gronie wychowawców, stosownie do liczby chłopców i dziewcząt w grupie.

41. Należy zwrócić uwagę, aby czas przeznaczony na odpoczynek nocny zaplanowano w sposób zgodny z normami bezpieczeństwa. Szczególną uwagę należy poświęcić rozplanowaniu miejsc noclegowych i uczynić to – o ile to możliwe – jeszcze przed wyjazdem.

42. Sypialnie chłopców i dziewcząt powinny być odseparowane i nadzorowane przez opiekunów tej samej płci, co przebywający w nich wychowankowie.

43. Opiekun nie powinien nocować w pomieszczeniu, w którym nocują nieletni.

44. W sytuacji szczególnej, wymagającej od opiekuna pozostania w nocy w sypialni z małoletnimi, powinien on o tym fakcie powiadomić inną osobę dorosłą (standardowo: Dyrektora lub kierownika wycieczki), a nawet jeśli to możliwe, rodziców, bądź opiekunów dziecka.

45. Wychowawca powinien na bieżąco przekazywać informacje na temat zdarzeń mających miejsce w trakcie organizowanych kolonii, obozów oraz turnusów, które mogą stanowić zagrożenie dla ich uczestników oraz sygnalizować potrzebę podjęcia interwencji ze strony organizatorów w każdym przypadku, w którym taka interwencja może przyczynić się do rozwiązania problemów dostrzeżonych przez opiekunów lub wychowawców.

 

Plebania

46. Plebania która służy jako mieszkanie kapłana, powinna stać się miejscem prywatnym, na wzór klauzury zakonnej. Stąd też zabrania się przyjmowania w nim osób nieletnich, czy to pojedynczo, czy też grupowo. Zasadniczo w domu kapłana mogą przebywać tylko inni kapłani, czy też najbliższa rodzina.

 

Objawy wykorzystania seksualnego

47. Objawy w zachowaniu małoletniego, które mogą wskazywać na wykorzystywanie seksualne:

• erotyzacja,
• problemy emocjonalne,
• zachowania autodestrukcyjne,
• dolegliwości psychosomatyczne,
• objawy nerwicowe,
• problemy szkolne.

 

Zasady reagowania na oznaki lub wiadomość o wykorzystaniu

48. Wiadomość o fakcie przemocy lub wykorzystania małoletniego lub o prawdopodobieństwie tych faktów może pochodzić z różnych źródeł:

• sam małoletni może to ujawnić;
• ktoś ujawni, iż wie od małoletniego, że w stosunku do niego lub innego małoletniego użyto przemocy lub nadal jest wykorzystywany i doznaje jakiejś formy przemocy;
• konkretna osoba zdradza symptomy doznania krzywdy, ale osoba ta nie chce lub ze względu na swoje ograniczenia nie jest w stanie o tej krzywdzie opowiedzieć;
• wiedza o skrzywdzeniu pochodzi z przekazu społecznego lub mediów społecznościowych.

 

Przyjęcie zgłoszenia – praktyczne wskazania

49. Podczas przyjęcia zgłoszenia ważny jest każdy szczegół jak: postawa, gesty i słowa. Nie wolno bagatelizować ujawnianych przez rozmówcę faktów. Należy rozmówcę utwierdzić w przekonaniu, że jest traktowany poważnie i upewnić go, że ujawniając nadużycie postąpił właściwie. Rozmówca musi mieć świadomość, że powzięte informacje muszą być przekazane przełożonemu, przez co nie wolno nigdy zapewnić rozmówcy, że sprawa nie wyjdzie dalej. Pozyskaną informację należy przekazać przełożonemu bez zbędnej zwłoki.

 

Procedura interwencji

50. Wszystkie podejrzenia i zarzuty muszą być traktowane poważnie i trzeba je rozstrzygać zgodnie z procedurami przewidzianymi w niniejszym dokumencie, w Kodeksie postępowania karnego, jak i w prawie kanonicznym, współpracując z właściwymi organami w zakresie odpowiednich kompetencji.

51. Każdy, kto został poinformowany o podejrzeniu, zarzutach lub fakcie przemocy lub nadużycia wobec małoletniego, odpowiada za podjęcie właściwych działań zgodnie z niniejszą procedurą.

52. Osobą uprawnioną do przyjęcia zgłoszenia w archidiecezji jest delegat biskupi Ochrony Dzieci i Młodzieży. Delegat biskupi postępuje zgodnie z Aneksem 2 Wytycznych KEP: Procedura postępowania. Dane kontaktowe delegata znajdują się na stronie internetowej archidiecezji warszawskiej.

53. Celem dochodzenia wstępnego jest zbadanie faktów i okoliczności w sprawie oraz sporządzenie dokumentacji.

54. Przełożony kościelny jest zobowiązany do podjęcia działań zmierzających do uniemożliwienia ewentualnej kontynuacji przestępstwa i zapewnienia ofierze poczucia bezpieczeństwa[5].

55. Pomoc ofierze nadużycia seksualnego i jej bliskim rozpoczyna się od przyjęcia zgłoszenia. Przełożony kościelny gwarantuje ofierze udzielenie pomocy duchowej i doraźnej pomocy psychologicznej, a w razie potrzeby także konsultacji prawnej[6].

56. Priorytetem jest zapewnienie małoletniego i jego rodziców (opiekunów prawnych), że sprawa zostanie rozpatrzona bez zbędnego rozgłosu. Jednak żadne gwarancje w tym względzie nie mogą być składane.

57. Kapłan, nauczyciel, pracownik, animator, wolontariusz, nigdy sam nie powinien zajmować się wyjaśnianiem podejrzeń, zarzutów lub zaistniałych faktów.

58. Zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa wobec małoletniego (w szczególności przestępstwa z art. 207 Kodeksu karnego – znęcania się fizycznego lub psychicznego nad małoletnim lub z art. 200 Kodeksu karnego – dopuszczania się czynów lubieżnych wobec małoletniego) należy złożyć we właściwym terenowym organie prokuratury lub w najbliższej komendzie policji w formie pisemnej lub w formie ustnej, spisanej do protokołu przez funkcjonariusza policji. Podstawą zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa nie musi być pewność popełnienia przestępstwa, lecz wystarcza wiarygodna wiadomość o możliwości zaistnienia przestępstwa[7].

59. Jeżeli sytuacja małoletniego nie wskazuje na fakt popełnienia względem niego przestępstwa lub nie udało się zgromadzić wiarygodnych informacji w tym zakresie, lecz istnieje obawa o występowanie nieprawidłowości w rodzinie, w szczególności podejrzenie, iż dziecko jest krzywdzone lub zaniedbywane, należy złożyć do sądu rodzinnego, tzn. Wydziału Rodzinnego i Nieletnich Sądu Rejonowego, okręgu pobytu dziecka, którego postępowanie ma dotyczyć, wniosek o wgląd w sytuację rodzinną dziecka. We wniosku należy podać dane personalne rodziny, adres zamieszkania oraz stwierdzone, niepokojące fakty. Zawiadomienie zwolnione jest z opłat sądowych.

60. W każdej diecezji jest ustanowiony przez biskupa diecezjalnego delegat biskupi Ochrony Dzieci i Młodzieży posiadający kompleksową wiedzę nt. prewencji  i reagowania w przypadku podejrzeń o wykorzystanie seksualne nieletnich.

61. Niniejszy dokument opiera się na do doświadczeniu w praktyce wychowawczej Towarzystwa Salezjańskiego Inspektorii Krakowskiej.

 

 

 

[1] Kann. 1311 – 1396 Kodeksu Prawa Kanonicznego, a wśród nich w sposób szczególny kan. 1395 § 2.

[2]„W porządku prawnym Kościoła rozstrzyganie w sprawach przestępstw seksualnych popełnionych przez duchownych wobec osób niepełnoletnich jest zastrzeżone dla Kongregacji Nauki Wiary (Motu Proprio Sacramentorum sanctitatis tutela z 21 maja 2010 r., art. 6 § 1). Do najcięższych przestępstw tego rodzaju prawo Kościoła zalicza:

1°. przestępstwo przeciw szóstemu przykazaniu Dekalogu popełnione przez duchownego z niepełnoletnim poniżej osiemnastego roku życia (z niepełnoletnim zrównana jest osoba, która trwale jest niezdolna posługiwać się rozumem);

2°. nabywanie albo przechowywanie lub upowszechnianie w celach satysfakcji seksualnej obrazów pornograficznych przedstawiających małoletnich poniżej czternastego roku życia przez duchownego –                  w jakikolwiek sposób i za pomocą jakiegokolwiek urządzenia.

Z zastrzeżeniem prawa Kongregacji Nauki Wiary do uchylenia przedawnienia w indywidualnych przypadkach,  przestępstwo przeciwko szóstemu przykazaniu popełnione przez duchownego z osobą niepełnoletnią poniżej osiemnastego roku życia ulega przedawnieniu po upływie dwudziestu lat od dnia, w którym niepełnoletni ukończył osiemnasty rok życia.”

 

[3] Statut 37. Kapłani winni pielęgnować cnotę czystości, która w kapłańskim życiu realizowana jest w postaci celibatu. To obliguje kapłana do zachowania szczególnego dystansu w kontaktach z innymi osobami, a zwłaszcza wobec nieletnich i podwładnych. Wytrwanie zaś w czystości zależy w dużej mierze od zdobycia zharmonizowanej i dojrzałej osobowości. Pomaga w tym gorąca modlitwa, nabożeństwo do Matki Bożej oraz praktykowanie umartwienia i solidarności kapłańskiej wyrażającej się we wzajemnej modlitwie, życzliwej uwadze i więzi braterskiej. Wykroczenie przeciw tej cnocie, po upomnieniu, będzie karane.

[4] Art. 21 ustawy z dnia 16 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym (Dz. U. poz. 862 z późn. zm.)

[5] Wytyczne KEP, Aneks nr 1, art. 1°2.

[6] Wytyczne KEP, Aneks nr 1, art. 1°1.

[7] 13 lipca 2017 r. weszła w życie nowelizacja art. 240 kk i obowiązek prawny zgłaszania do organów ścigania przypadków wykorzystywania seksualnego małoletnich: „kto mając wiarygodną informację o karalnym przygotowaniu albo usiłowaniu lub dokonaniu czynu zabronionego (240.1.kk), pośród nich: seksualne wykorzystanie bezradności (198 kk), pedofilia (200 kk), nie zawiadamia niezwłocznie organu powołanego do ścigania przestępstw podlega karze pozbawienia wolności do lat 3”.