Homilia wygłoszona podczas święceń diakonatu seminarzystów „Redemptoris Mater” [tekst, audio]

Być jak Jezus Chrystus Diakon

(homilia wygłoszona podczas święceń diakonatu, Warszawa, 18 października 2025 roku)

„Czy wiesz, że są tego godni?”, od tego pytania rozpoczyna się sam obrzęd święceń. Pytanie pada przy przedstawianiu kandydata.  Jako biskup zadawałem je już kilkakrotnie, ale znacznie częściej je słyszałem, najpierw gdy dotyczyło mnie osobiście, a potem, gdy jako wychowawca w Seminarium i prowincjał byłem świadkiem tego dialogu na wielu uroczystościach święceń. „Czy wiesz, że są tego godni?”.

O jaką tu godność chodzi? Przecież nie o taką, która miałaby oznaczać lepszość. Jakąś ontyczną, albo moralną lepszość tych którzy mają być wyświęceni. Że diakon, to jest ktoś lepszy od człowieka świeckiego, a ksiądz od diakona, a biskup, to już by musiał być wtedy najlepszy. Mam nadzieję, że nie o takiej godności myślimy? Bo to byłby krok do klerykalizmu, który jak mówił papież Franciszek jest zmorą Kościoła i nowotworem, który go toczy. Poza tym największą godność w życiu otrzymaliśmy przecież w dniu chrztu, godność dziecka Bożego, cóż od  niej może być więcej?

A może w tym pytaniu chodzi o to, czy jesteś godny tego, by być obrazem Chrystusa. By być jak Chrystus. Bo to jest wielka godność. Być Jego obrazem. Uosobieniem. A gdy pytanie to pada podczas święceń diakonatu, czy jesteś gotów być jak Chrystus diakon? 

Bo On jest diakonem. Usługującym. Jak sam powiedział nie przyszedł po to, by Go obsługiwano, lecz by obsługiwać (por. Mk 10,45). On, który nie skorzystał ze sposobności, aby na równi być z Bogiem, jak powie w przejmującym hymnie św. Paweł, ale ogołocił samego siebie, przyjąwszy postać sługi (por. Flp 2, 6-8). Przyjąwszy postać diakona. On, który przy stole tego świata zawsze zajmie ostatnie miejsce, by dać pierwszeństwo nam i by dać nam przykład. On, który podczas Ostatniej Wieczerzy zrobił to, co robił niewolnik; schylił się, obmył uczniom nogi, a potem powiedział, że dał im przykład, by tak samo robili, to znaczy by się schylali przed ludźmi i chcieli im usługiwać (por. J 13, 14-15).

To jest godność! Być jak Chrystus diakon!

Wasz Ksiądz Rektor nie odpowiedział mi wprost na to pytanie. Ono było adresowane personalnie: czy wiesz, ty który prosisz w imieniu Kościoła? A Rektor trochę uciekł od odpowiedzi: po zbadaniu opinii osób odpowiedzialnych za ich przygotowanie, zaświadczam, że uznano ich za godnych święceń.

Uznano… Czy więc ty sam, który za chwilę masz przyjąć święcenia, wiesz, że jesteś tego godnym? Przed chwilą powiedzieliście: „Jestem”? Nie chodzi tylko o tę obecność zewnętrzną, o to, że jesteście w tym miejscu i o tym czasie, ale o gotowość serca, by przyjąć wymagającą godność bycia jak Chrystus diakon. I to na stałe!

„Diakonat, jak napisał kiedyś kard. Ratzinger – co prawda rozpoczyna kapłaństwo, jednak nie kończy się w dniu święceń prezbiteratu, lecz nieodwołalnie w nim zostaje”. Charyzmat diakonatu ma w was nieustannie zostać. I ma w was  nieustannie zostać godność diakonatu, godność sługi! Nie chciejcie innej przyszłości. Nie chciejcie bycia adorowanymi, uznanymi, ważnymi. To jest zabójcze.

Pielęgnowaniu tej godności diakona ma służyć to, co za chwilę obiecasz. To wszystko ma służyć służbie. 

Celibat, który obiecasz przeżywać, to jest służba. Gdybyś był diakonem stałym, mógłbyś mieć żonę i dzieci. Ale ponieważ będziesz prosić za klika miesięcy o wyświęcenie na prezbitera, a Kościół do prezbiteratu wymaga celibatu, już dziś obiecujesz  w nim żyć. Ta obietnica jest, mam nadzieję, następstwem odkrycia przez was charyzmatu do życia w celibacie. Tylko jeśli ten charyzmat, prawdziwy dar Boga, odkryliście, możecie złożyć takie ślubowanie. Inaczej by ono was wykończyło i unieszczęśliwiło. I nie byłoby elementem służby innym, tylko narzędziem wykorzystywania innych. Jasne, że naczynie twego człowieczeństwa, w którym będziesz przechowywał ten skarb jest kruche, delikatne i narażone na wstrząsy, a nawet na roztrzaskanie, ale jeśli będziesz uważny i zatroskany o siebie, pracujący nad sobą i rozmodlony, ten i inne skarby, które otrzymałeś z Serca Bożego nie tylko uda się bezpiecznie przechować, ale hojnie obdzielać nimi innych.

Obiecasz także posłuszeństwo, które też jest elementem służby. Gdy rozumiem, że moja wola, moja racja, moje zachcianki, mój punkt widzenia, moje stanowisko nie jest ani jedyne, ani pierwszorzędne, ani ostateczne. Jest podporządkowane. Także dzięki posłuszeństwu chcę być jeszcze bardziej skoncentrowanym na innych. Na służbie.

Temu służy także ta piękna obietnica pokornej miłości. Właściwie miłość może być tylko pokorna, ale Kościół jeszcze bardziej to akcentuje, pyta dziś o pokorną miłość, byście mogli – dzięki niej – pomagać prezbiterom i całemu ludowi chrześcijańskiemu. W ten sposób przyczynicie się do ich rozwoju, ale i do własnego.  Pycha nie przyczynia się do naszego rozwoju, tylko do duchowego regresu, albo nawet do upadku w wierze. 

Temu służy także obietnica, którą za chwilę wyrazicie, by kształtować swoje postępowanie na wzór Chrystusa. Chrystusa, który się uniżył.

Temu służy wreszcie zobowiązanie do modlitwy. Macie zachowywać i pogłębiać ducha modlitwy. Przez codzienną Liturgię Godzin, która odtąd staje się waszym obowiązkiem, zanoszona codziennie, od Invitatorium po Kompletę, w intencji Kościoła i całego świata. Brewiarz to wasz codzienny, systematyczny i stały wkład w to, by Kościół był bardziej święty, a świat bardziej otwarty na Boże działanie.

Ale nie byłoby dobrze, by wasza modlitwa sprowadzała się jedynie do Liturgii Godzin. Bardzo was proszę, aby stałym elementem diakońskiej, a za chwilę kapłańskiej codzienności była także wasza modlitwa osobista. Ta, o której św. Jakub powie, że jest ratunkiem i że posiada wielką moc (por. Jk 5,13-16). Moc nie jest z nas, jak muzyka nie jest z fortepianu. Nasza ludzka moc jest śmiesznie słaba, chwiejna, narażona na nasze osobiste kaprysy, na wpływy innych, na pozorne powaby świata. Nie rozwiążecie swoich problemów, które przyjdą, tylko przyrodzonymi środkami, nie przejdziecie przez Ogrójce i ciemne doliny tylko na wyprostowanych nogach, bo paradoksalnie przez nie najszybciej przechodzi się na kolanach. Bez modlitwy będziecie jak robotnicy na budowie, którzy budują coś od rana do wieczora, tylko nie mają architekta. Nie wiedzą więc dokładnie co budują, po co dla kogo i dlaczego? 

Bez modlitwy nie będziecie mogli służyć ludziom w sposób czysty i bezinteresowny. Modlitwa da wam motywacje do tego by w życiu diakońskim, a potem kapłańskim robić także to, co się nie opłaca, co nie jest opłacone walutą tego świata, wiedząc, że opłatą jest On sam. Opłatą hojną i pewną! 

Mam nadzieję, że Seminarium dało wam doświadczenie modlitwy. Nie tylko naukę o modlitwie, ale jej doświadczenie! Że wiecie jak cenna jest modlitwa wtedy, gdy ma się radosne usposobienie i wtedy, gdy spotyka nas nieszczęście, wtedy gdy jesteśmy zdrowi i wtedy gdy chorzy, wtedy gdy w grzechu, gdy schodzimy z drogi prawdy i wtedy gdy grzechy swe wyznajemy.

Mam nadzieję, że osobiście doświadczyliście tego, o czym mówi nam nasz dzisiejszy Psalmista, że „Pan jest blisko wszystkich, którzy Go wzywają, wszystkich wzywających Go szczerze” (Ps 145,18).  

Bardzo was proszę o wierne i systematyczne medytowanie Słowa Bożego. Przyjmujecie święcenia diakonatu w święto ewangelisty Łukasza. Słyszeliśmy przed chwilą św. Pawła, który pisze z więzienia w Rzymie swój ostatni List, to Drugi List do Tymoteusza (por 2 Tm 4,10-17a), w którym serdecznie wspomina Łukasza, który wiernie wytrwał z Apostołem. Jest z nim, choć inni Pawła opuścili.

W tym fragmencie ważna jest jednak i ta prośba Pawła, by Tymoteusz przywiózł Apostołowi pergaminy i księgi. Zawierały one Słowo Boże. Paweł, który nie może żyć bez Pisma św. nie chce bez niego i umrzeć. Jakby prosił: Tymoteuszu, jeśli jest coś co przyniesie mi pociechę, co nadda sens mojemu życiu, co mi pomoże, to jest to Słowo Pana. Przywieź mi więc księgi.

Jak będzie nasza ostatnia prośba na ziemi? Czego będziemy potrzebowali? Jakoś będzie związana ona z tym, co tutaj było dla nas najważniejsze. Dla Pawła jest to Słowo Boże.

Jako diakoni będziecie przepowiadać, głosić homilie i kazania. Już oficjalnie, z mandatu Kościoła, pójdziecie do ludzi by powiedzieć im: „przybliżyło się do was królestwo Boże” (Łk 10,9), ale ludzie w to nie uwierzą, jeśli wasze głoszenie będzie teoretyczne, to znaczy, jeśli wy sami wpierw nie doświadczycie, nie przeżyjecie i nie odkryjecie, co to znaczy królestwo Boże. Wasze głoszenie ma być dzieleniem się tym, co przeżywa wasze serce, a nie sprzedawaniem nie swoich produktów i odgrywaniem teatralnych ról.

Jesteście na drodze neokatechumenalnej. Znacie Pismo, ale musicie wciąż poznawać Słowo i pomagać poznawać je innym.  

Bardzo bym chciał byście byli gorliwi w ewangelizacji, chętni do pracy. „Idźcie” słyszymy dziś w Ewangelii (por. Łk 10,1-9). To kluczowe słowo: „idźcie”. Nie stójcie w miejscu, nie siedźcie, nie czekajcie. Wy uwierzyliście w Chrystusa, dzięki temu, że ktoś do was przyszedł, ze Słowem i ze swoim doświadczeniem Chrystusa. Idźcie wić teraz i wy. Spłacajcie zaciągnięty dług. 

Idźcie we dwóch, czyli we wspólnocie. W świecie rozbitym, w świecie monad, świadectwo przeżywania swojego życia i swojego chrześcijaństwa we wspólnocie będzie bardzo cenne i poruszające. 

Idźcie przede wszystkim ufając Panu. Nie gromadźcie rzeczy niepotrzebnych. Nie noście trzosa na pieniądze, ani torby na prezenty. Jeśli wystarczy wam jedna para sandałów, nie zabierajcie drugiej. Jak się jedna znosi, ludzie zadbają o następną. Im więcej będziecie mieć rzeczy, tym więcej uwagi będziecie musieli im poświęcać.

Idźcie, mając czas dla ludzi. Nie spieszcie się, nie przechodźcie z domu do domu. Tak, miejcie dla ludzi czas. To bardzo ważne. Jedzcie co wam podadzą, dostosujcie się do ich możliwości. Także przyjmijcie ich warunki, ich pytania, ich światy. 

Idźcie mając świadomość, że nieraz to nie będzie łatwe, że będziecie jak owce miedzy wilkami. Teoretycznie bez szans, ale nie jesteście sami. Jest z wami Chrystus, pasterz, który zawsze jest przy was, a w razie nieszczęścia was obroni.

Idźcie, rozumiejąc, że nie wszyscy będą gotowi was przyjąć i nie wszyscy będą chcieli was przyjąć. Ludzie mają swoje uprzedzenia, swoje niewiary, swoje rany. Niektórzy po prostu nie będą was chcieli. Zaakceptujcie to. Módlcie się za nich, pokutujcie, kochajcie ich miłością cierpliwą.

Idźcie, będąc na tym skoncentrowani. Nie pozdrawiajcie nikogo po drodze, to znaczy nie rozpraszajcie się na to, co nie jest ewangelizacją. Macie od tej pory jedno zadanie; iść do ludzi, być z ludźmi, głosić ludziom! 

Drodzy Bracia,

„przyjmij Chrystusową Ewangelię, której głosicielem się stałeś; wierz w to, co będziesz czytać, nauczaj tego, w co uwierzysz, i pełnij to, czego będziesz nauczać”. Usłyszycie zaraz te słowa, każdy indywidualnie. Wręczę wam też Księgę ewangelii, ale przyjąć macie nie księgę, a Ewangelię. To jest różnica. Przyjęcie księgi ewangelii jest łatwe. Nie wymaga wiele: podejść, przeczytać, powiedzieć: „Oto Słowo Pańskie”. Potem wygłosić może i poruszające kazanie. To wszystko jest łatwe. Ale macie przyjąć Ewangelię. Stać się głosicielami Ewangelii. Owszem: wierz w co będziesz czytać, owszem: nauczaj tego, w co uwierzysz, i – to jest najważniejsze – pełnij to, czego będziesz nauczać. A to jest możliwe tylko wtedy, gdy przyjmiesz Ewangelię, a nie księgę ewangelii. 

Gdy więc za chwilę pozwolicie, by opasała was stuła, pozwólcie też, by opasała was Ewangelia, by, jak Piotra „inny cię opasał” (por. J 21,18) i każdego dnia prowadził dokąd być może sam nie zawsze chciałbyś pójść: do człowieka, który potrzebuje pomocy.

Bardzo dziękuję wszystkim, którzy pomogli wam przygotować się do tej chwili. Zwłaszcza waszym rodzicom, krewnym, katechistom, świadkom wiary. Waszym wspólnotom, z których wyszliście, zwłaszcza wspólnocie Seminarium „Redemptoris Mater”. 

Moi Drodzy, 

bądźcie z nimi nadal! Pomagajcie im, korygujcie ich, opiekujcie się nimi, módlcie się za nich, a przede wszystkim ich kochajcie.

„Niech wierni Twoi głoszą Twe królestwo”, śpiewaliśmy przed chwilą, a potem powtarzaliśmy radosne słowa Psalmu  145 z tą prośbą, by Pana błogosławili wszyscy Jego wyznawcy, by mówili o chwale Jego królestwa i głosili Jego potęgę (por. Ps 145, 10-11). To zadanie dla nas wszystkich, dla Kościoła. Cieszymy się, że od dzisiaj w wypełnianiu tego zadania będę nam pomagali nasi nowi diakoni.

Amen