Kard. Nycz: Człowiek potrzebuje w życiu symboli. Pielęgnowanie zwyczajów może prowadzić do wiary w tajemnicę Wcielenia
Dyskusja na kanwie książki wybitnego patrologa ks. prof. Józefa Naumowicza 16 grudnia w Domu Arcybiskupów Warszawskich była pierwszym, po październikowym briefingu na Lotnisku Chopina, spotkaniem nowego nuncjusza apostolskiego w Polsce z dziennikarzami.
Zabierając głos, abp Salvatore Pennacchio pozdrowił wszystkich uczestników debaty. Przypomniał, że spotkanie odbywa się na kilka dni przed świętami Narodzenia Pańskiego. Życzył wszystkim spokojnego przeżycia tego czasu.
„Radosnych świąt Bożego Narodzenia! Wesołych świat!” – powiedział po polsku nuncjusz apostolski. Poprosił jednak o wyrozumiałość, gdyż dopiero zaczyna uczyć się języka polskiego.
Podkreślił, że jest mu nieco trudno mówić o zwyczajach związanych z drzewkiem wigilijnym i szerzej, z Bożym Narodzeniem, gdyż jako nuncjusz apostolski posługiwał aż w dwudziestu krajach.
Autor książki, ks. prof. Józef Naumowicz dowodził, że obecnie choinka staje się symbolem „na rozdrożu”, zwyczajem zglobalizowanym, ponadchrześcijańskim, a nawet ponadwyznaniowym. Jej stawianie miesza się ze zwyczajami typowo noworocznymi. Należy jednak pamiętać, że choinka ma korzenie czysto chrześcijańskie. – Nie chcemy zabraniać, by była obecna w przestrzeni publicznej jako znak „sezonu”, jak to się dziś mówi, ale abyśmy, na ile to możliwe, przypominali o jej korzeniach – podkreślił autor książki.
Kard. Nycz podczas spotkania wokół książki ks. prof. Naumowicza zastanawiał się, czy współcześnie np. w Polsce można przeżywać zwyczaje świąt Bożego Narodzenia, nie kultywując jednocześnie duchowej, religijnej sfery związanej z tym czasem. Postawił także pytanie odwrotne: czy można przeżywać głęboko święta Bożego Narodzenia, uczestnicząc m.in. w pasterce, ale rezygnując z wszystkich zwyczajów, które pojawiły się jako świąteczne w ciągu wieków? Czy wreszcie można nie przeżywać tychże świąt w żadnym ich wymiarze – ani religijnym, ani zwyczajowym?
Jak powiedział, jest daleki od rozdzielania historii bożonarodzeniowych zwyczajów od tego, co jest istotą tych świąt, choć pewnie są tacy, którzy dziś mówią: „mnie te święta nie obchodzą”. Zdaniem kard. Nycza, współczesny człowiek potrzebuje jednak w swoim życiu symboliki i właśnie symbole związane z drzewkiem wigilijnym oraz całym okresem Bożego Narodzenia są na to przykładem.
„Nie umniejszałbym znaczenia pielęgnowania zwyczajów w wielu polskich rodzinach, nawet jeżeli wiara już wygasła. To może być droga do preewangelizacji, droga do pytań: skąd się to wszystko wzięło?” – podkreślił kard. Nycz. Być może – zauważył – wielu ludzi to jeszcze zatrzymuje w obrębie chrześcijaństwa, a wielu innych z kolei prowadzi do głębokiej wiary w tajemnicę Wcielenia.
W debacie na temat różnych tradycji drzewka wigilijnego uczestniczyli także były senator Łukasz Abgarowicz (Kościół ormiańskokatolicki) i Agnieszka Godfrejów-Tarnogórska (Kościół ewangelicko-augsburski).
Rzeczniczka polskich luteran przypomniała o legendzie, zgodnie z którą „wynalazcą” i pierwszym propagatorem choinki był Marcin Luter (wspomina o niej w książce ks. Naumowicz), ale zaznaczyła, że nawet sami protestanci traktują ją tylko w tych kategoriach.
Łukasz Abgarowicz przypomniał z kolei, że wyznawcy Kościoła ormiańskokatolickiego obchodzą święta Bożego Narodzenia 6 stycznia, razem ze świętem Epifanii. W przeddzień, nazywany Dniem Świateł, po uroczystej liturgii w świątyniach zapala się wszystkie lampy, które Ormianie zabierają do domów. Jest to symbol oświecenia człowieka poprzez narodziny Chrystusa. Uroczysta kolacja kończy 50-dniowy okres postu. Po niej Ormianie odwiedzają krewnych i przyjaciół, aby podzielić się z nimi Dobrą Nowiną.
Spotkanie prowadził Marcin Przeciszewski, prezes Katolickiej Agencji Informacyjnej, który podkreślił, że książka ks. prof. Naumowicza opisuje nie tylko historię i różne tradycje drzewka wigilijnego, ale że opracowaniu temu towarzyszy także głęboka eksplikacja teologiczna tego zagadnienia.
KAI
fot. Wojciech Łączyński
